Rotary organiseerde thema-avond over de aanpak van de 'plastic soep'

Op 25 februari jl. waren ruim 70 belangstellenden aanwezig bij de Rotary Club Pijnacker-Nootdorp voor de presentatie over The Ocean Cleanup (TOC) van Gertjan Grundlehner, manager R&D bij Boskalis. Boskalis is een partner van TOC en ondersteunt het initiatief met raad en daad. Gertjan nam het gehoor mee in de wereld van de ‘plastic soep’ en met name de aanpak hiervan. De cijfers over het reeds aanwezige plastic in ons milieu, de risico’s hiervan voor toekomstige generaties en het wereldwijde trage proces van bewustwording zijn ronduit zorgwekkend. De stappen die TOC neemt en de rol die Boskalis hierbij speelt werden nader toegelicht.

De enorme hoeveelheid plastic zwerfafval heeft een dramatische impact op het leven van iedereen. In de oceanen raken dieren verstrikt in afgedankte visnetten of stikken in stukjes plastic die ze aanzien voor voedsel. De kleinere vissen eten die microplastics op, waardoor gevaarlijke chemicaliën in de voedselketen terechtkomen, die uiteindelijk belanden in de vissoorten die wij vangen en eten. The Ocean Cleanup is een Nederlandse stichting die een groot deel van het plastic afval (‘plastic soep’) uit de oceanen wil opruimen. Initiatiefnemer is de jonge uitvinder en milieuactivist Boyan Slat. TOC focust zich voorlopig op de afvalberg midden op de Grote Oceaan, in de zogenaamde ‘Great Pacific Garbage Patch’. Daar drijft inmiddels ruim 80.000 ton plastic in zee in een gebied dat drie keer zo groot is als Spanje. Omdat de oceaan groot is, zou het opruimen van de Great Pacific Garbage Patch met conventionele methoden - schepen en netten - duizenden jaren en tientallen miljarden euro’s kosten om te voltooien.

De systemen van TOC zullen dit naar schatting sneller kunnen en tegen een fractie van de kosten. Dit is hoe het werkt: in een 600 meter lange drijver die zich aan de oppervlakte van het water bevindt en een taps toelopende, drie meter diepe rok die hieronder is bevestigd, wordt het plastic ‘gevangen’. Zowel het plastic als het systeem worden gedragen door de stroom. Wind en golven drijven echter alleen het systeem aan, omdat de drijver net boven het wateroppervlak zit, terwijl het plastic er voornamelijk net onder ligt. Het systeem beweegt dus sneller dan het plastic, waardoor het kan worden gevangen. De zwevende systemen van TOC zijn ontworpen voor het vangen van kunststoffen, variërend van kleine stukjes van slechts millimeters groot, tot grote brokstukken, waaronder enorme afgedankte visnetten (spooknetten), die tientallen meters breed kunnen zijn. Uit modellen blijkt dat een volledige opruimsysteem (een vloot van ongeveer 80 systemen) in slechts vijf jaar 50% van de Great Pacific Garbage Patch kan reinigen. TOC schat in dat met de systemen die zij ontwikkelt in 2040 90% van alle oceaanplastic kan zijn verwijderd.

Iedereen is erg enthousiast over dit Nederlandse initiatief, maar er zijn nog veel uitdagingen die overwonnen moeten worden. Grundlehner lichtte toe met welke technische problemen de TOC geconfronteerd werd en hoe deze op dit moment worden aangepakt. Het blijft een leerproces.

In de discussie werd aangegeven dat alleen het ‘schoonmaken’ van de oceanen niet voldoende is. De oorzaken moeten ook aangepakt worden, waarbij een mondiale aanpak van het schoonhouden van met name riviermondingen, en wat daar aan plastic door heen komt, net zo belangrijk is als de schoonmaak via TOC. Ook kan en zal elke bewoner op onze planeet zijn steentje moeten bijdragen, waarbij ook kleinschalige initiatieven alle steun verdienen.

Al met al was het een heel boeiend en belangrijk verhaal waar de Rotary Club Pijnacker-Nootdorp volledig achter staat. Meer informatie over TOC: www.theoceancleanup.com